گیربکس چیست؟
گیربکس‌ها تجهیزاتی هستند که در بسیاری از کارخانه‌ها کاربرد دارند. اساسا گیربکس‌ها قدرت را از یک ماشین به ماشین دیگری انتقال می‌دهند و نکته مهم این است که ما متوجه شویم، گشتاور مورد نیاز برای دستگاهی که قرار است به گیربکس متصل شود چقدر است. در حقیقت به کمک این تجهیزات می‌توان نیروی مکانیکی بین موتورها را انتقال داد، این فرایند در تمامی گیربکس‌ها به کمک شافت آن‌ها انجام می‌شود.
در گیربکس‌ها، چرخ دنده‌های مختلفی وجود دارند که چرخ دنده‌های کوچک را پینیون و چرخ دنده‌های بزرگ را گیر یا همان دنده می‌نامند. با توجه به سرعت و گشتاور هر چرخ دنده، می‌توان سرعت و گشتاور دنده مقابل را بدست آورد. گشتاور نیرویی است که به صورت چرخشی به دنده‌ها وارد می‌شود، ترکیب چند چرخ دنده در یک گیربکس باعث انتقال نیرو و گشتاور از یک طرف شافت به طرف دیگر آن می‌شود. به عنوان مثال اگر دو دنده را در نظر بگیریم، دنده پینیون سرعت چرخش بالاتری نسبت به گیر دارد و گشتاور کمتری تولید می‌کند، همچنین دنده مقابل گشتاور بیشتر و سرعت کمتری را تولید می‌کند، نسبت تبدیل گیربکس در واقع حاصل به دست آوردن همین نسبت چرخش دو دنده است.
انواع موتور های گیربکس
همانطور که بیان شد، یکی از موارد مهم برای انتخاب گیربکس مناسب، انتخاب دقیق موتور آن است. به طور کلی موتور گیربکس صنعتی به دو دسته گیربکس‌های کاهنده و افزاینده تقسیم می‌شود. در گیربکس کاهنده، با توجه به رابطه عکس سرعت دورانی و مقدار گشتاور، سرعت دورانی دریافتی از ورودی، تبدیل به گشتاور می‌شود و به مصرف کننده تحویل داده می‌شود.
اما گیربکس‌های افزاینده عکس مورد قبلی عمل می‌کنند. در این مدل سرعت دورانی بالاتری نسبت به حالت ورودی به مصرف کننده ارائه می‌شود. یکی از اصلی‌ترین کاربردهای این نوع گیربکس‌ها در سانتریفیوژها می‌باشد. این تجهیزات می‌توانند سرعت بالاتری نسبت به حالت ورودی خود، به مصرف کننده ارائه دهند.
نسبت تبدیل در گیربکس ها
اگر دنده کوچک‌تر سه دور بزند و دنده بزرگ‌تر تنها یک دور بزند، به این مجموعه یک گیربکس با نسبت یک به سه گفته می‌شود و به طور کلی نسبت یک گیربکس از تقسیم تعداد چرخش دنده به پینتون بدست میآید.
به شافت که با سرعت بیشتر در گیربکس چرخش دارد شافت ورودی گفته می‌شود و همچنین شافتی که انتقال قدرت را بر عهده دارد و با سرعت کمتری می‌چرخد شافت خروجی می‌گویند.
عوامل مهم در انتخاب گیربکس
- نوع ماشینی که قرار است گیربکس روی آن قرار بگیرد.
- دمای محیط
- موتور محرک
- شرایط محیطی که قرار است گیربکس در آن کار کند. (منظور وجود گرد و خاک، یخ زدگی، رطوبت یا استوایی بودن است).
- نوع انتقال میان موتور گیربکس که ممکن است مستقیم، واریاتور یا به وسیله کوپلینگ کلاچ باشد.
- آرایش محورها
- میزان بار شعاعی و علل آن
در بخش قبلی ویژگی‌ها عوامل موثر در نحوه انتخاب گیربکس را برای شما بیان کردیم، مشاهده کردید که توان‌های ورودی و خروجی، ضریب کار، دورها و محرک‌های ورودی، همه و همه در انتخاب گیربکس برای خرید مهم هستند.
در ادامه یک سری اطلاعات اختصاصی نیز وجود دارد که به هنگام خرید و انتخاب گیربکس باید به آن‌ها توجه کرد.
- سرعت ورودی دستگاه (گیربکس)
- سرعت خروجی
- پیکربندی
- گشتاور خروجی مدنظر
- میزان کارکرد در طول یک روز
- نسبت تبدیل
- توان ورودی
- توان خروجی
- دور ورودی
- دور خروجی
- روش انتقال
- ضریب کار
- دمای محیط
- بازده گیربکس
- دوره کار
- برنامه گیربکس
- توان ورودی الکتروموتور
- تعداد استارت در ساعت
کاهش صدای گیربکس حین کار
صدای زیاد گیربکس‌ها می‌تواند دلایل بسیار زیادی داشته باشد. از این دلایل می‌توان به روغن کاری، شکستگی چرخ دنده‌ها، خرابی بلرینگ، بار اضافی، عدم تراز بودن یا نا هم‌رسانا بودن با الکتروموتور و یا مصرف‌کننده اشاره کرد. اما برای برطرف کردن آن نیز می‌توان راه حل‌هایی ارائه کرد که این راه حل‌های به شرح زیر هستند. البته توجه داشته باشید ایجاد صدا تا مقداری نرمال و عادی می باشد. اما اگر این صدا از حالت عادی خارج شده و حجم صدای زیادی تولید می کند موارد زیر را برسی کنید:
- خارج کردن روغن قدیمی و افزودن روغن جدید
- تعویض چرخ دنده‌ها
- تعویض بلبرینگ‌های فرسوده
- کاهش بار یا تعویض سایز گیربکس
- اصلاح کولینگ و یا مونتاژ گیربکس
